จีนประสบความสำเร็จในการดำเนินโครงการสร้างแนวกั้นความยาวกว่า 153 กิโลเมตร เพื่อป้องกันการขยายตัวของทะเลทราย Tengger (腾格里沙漠) ในเมืองจงเว่ย (中卫市 : Zhongwei) เขตฯ หนิงเซี่ยหุย ซึ่งในแต่ละช่วงมีความกว้างตั้งแต่ 10-38 กิโลเมตร ตามความเสี่ยงต่อการรุกล้ำของทะเลทราย และได้ใช้การฝัง “ตาข่ายหญ้ารูปแปรง” ซึ่งเป็นวัสดุจากธรรมชาติที่จัดวางเป็นตารางหรือช่องสี่เหลี่ยมลงในทรายเพื่อยึดพื้นดิน ลดการเคลื่อนตัวของทรายและสร้างสภาพแวดล้อมให้พืชเติบโตได้ง่ายขึ้น โครงการนี้ใช้เวลาดำเนินการหลายสิบปี และเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในการต่อสู้กับปัญหาทะเลทราย รวมทั้งเป็นตัวอย่างของการฟื้นฟูพื้นที่แห้งแล้งให้กลับมาใช้ประโยชน์ได้

          ปัจจุบัน ปัญหาการแปรสภาพเป็นทะเลทราย ความเสื่อมโทรมของดินและภัยแล้ง ถือเป็น “มะเร็งของโลก” ประเทศจีนเป็นหนึ่งในประเทศที่ประสบปัญหาการแปรสภาพเป็นทะเลทรายมากที่สุดในโลก จึงได้ดำเนินโครงการสำคัญ เช่น โครงการป่าแนวกันชนภาคตะวันตกเฉียงเหนือ-ภาคเหนือ-ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (สามเหนือ) และโครงการควบคุมพื้นที่ทะเลทรายอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้สามารถลดพื้นที่ทะเลทรายและพื้นที่เสื่อมโทรมได้อย่างมาก

          เมืองจงเว่ย ได้สืบทอดองค์ความรู้การป้องกันการขยายตัวของทะเลทรายแบบดั้งเดิมที่เรียกว่า “ตารางหญ้า : 草方格”  ซึ่งเป็นเทคนิคการฟื้นฟูทะเลทรายที่เป็นเอกลักษณ์ของจีน และได้ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีใหม่ควบคู่ไปด้วยกัน เช่น การสร้างตารางหญ้าด้วยวัสดุที่เป็นตาข่ายเชือกที่มีโครงสร้างคล้ายแปรง (刷状网绳式草方格) และเทคนิค “ตารางหญ้า+การสร้างชั้นผิวทราย (草方格+沙结皮)  รวมถึงเทคโนโลยีการปลูกต้นกล้าหรือพืชในชั้นทรายที่มีความชื้น ซึ่งจะสามารถช่วยฟื้นฟูทะเลทรายได้อย่างมีประสิทธิภาพ

          การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดังกล่าวสะท้อนถึงการผสมผสานระหว่างภูมิปัญญาดั้งเดิมกับวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ เข้าด้วยกัน และเป็นการต่อยอดแนวคิด “การปรับตัวตามสภาพพื้นที่” ของคนโบราณ และการใช้วัสดุและองค์ความรู้จากวิทยาการสมัยใหม่ ซึ่งถือเป็นหัวใจสำคัญที่ทำให้จีนสามารถฟื้นฟูและควบคุมทะเลทรายได้อย่างมีประสิทธิภาพ

          แนวกั้นทะเลทรายที่มีความยาว 153 กิโลเมตรแห่งนี้แสดงให้เห็นว่า การรักษาสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาเศรษฐกิจไม่ใช่เรื่องที่ขัดแย้งกัน แต่ยังสามารถส่งเสริมซึ่งกันและกันได้ นอกจากนี้ ยังเป็นโอกาสในการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจจากทรัพยากรธรรมชาติที่ผสมผสานระหว่างป่าไม้ พืชหญ้า และพลังงานแสงอาทิตย์ ก่อให้เกิดรูปแบบเศรษฐกิจ เช่น พลังงานโซลาร์เซลล์ การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ และอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับทะเลทราย

          เทคโนโลยี “ตารางหญ้า” ที่จีนพัฒนาขึ้นยังถูกนำไปใช้แก้ปัญหาการขยายตัวของทะเลทรายในหลายประเทศ เช่น แอฟริกาและตะวันออกกลาง โดยเขตฯ หนิงเซี่ยเป็นฐานสำคัญของศูนย์กลางความร่วมมือด้านการป้องกันทะเลทราย การฟื้นฟูทะเลทรายในเขตฯ หนิงเซี่ยจึงไม่ใช่แค่ความสำเร็จในระดับประเทศ แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งของความร่วมมือระดับโลกที่สร้างเส้นทางใหม่ของการอยู่ร่วมกันระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติอย่างสมดุล

          ที่มา : https://www.nxnews.net/yc/jrww/202507/t20250701_10753639.html

ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีนประจำสถานกงสุลใหญ่ ณ นครซีอาน

                                                                                                ผู้เรียบเรียง : อรัญญา รุ่งเรือง